Cellulaire gevangenis Wolvenburg

Gevangenis Wolvenburg was de tweede cellulaire gevangenis van Nederland.

Sinds 1856 werd de gevangenis in gebruik genomen als strafgevangenis voor mannen en vrouwen en als militaire gevangenis. Cellulair staat voor een eenzame opsluiting. De gevangenen mochten geen enkel contact met elkaar hebben. Alleen contact met gevangenisbewaarders, de directeur en de geestelijk verzorger. Vroeger waren ze namelijk van mening dat door middel van isolatie misdadigers tot inkeer kwamen en dat het beter voor hun genezingsproces was.

De gevangenis werd ontworpen door architect Isaäc Warnsinck en ingenieur van Waterstaat J. Fijnje en heeft de vorm van een kruis. Het cellenblok werd omsloten door de gevangenismuur. Aan de voorkant van de gevangenis waren de woningen voor het personeel.

In het midden van het kruis bevond zich “Het Vlak”, daar werd toezicht gehouden op de drie vleugels. Twee van de drie vleugels hadden 117 cellen voor de mannen. In de andere vleugel waren nog eens 19 cellen voor vrouwen.

Alle cellen waren voorzien van stromend water, licht, verwarming en een wc. Op de cel moest ook werk worden verricht. Eén keer per dag mocht een gevangene een half uurtje luchten, de andere 23,5 uur zat hij in zijn cel.

Uitbreiding gevangenis Wolvenburg

In 1877 is de gevangenis uitgebreid met een verlengde noordoostvleugel inclusief souterrain.  Ook zaten er vanaf dat jaar alleen nog maar mannen hier gevangen.

In 1903 werd de kerk erbij gebouwd. Tot die tijd werd de dienst bijgewoond vanuit de cel.

In 1917 werd besloten om de gevangenen weer in contact met elkaar te brengen. Omdat ze erachter kwamen dat eenzame opsluiting de recidive niet terug had gedrongen. Het cellulaire concept werd opgeheven. De gevangenen mochten weer oogcontact maken. Maar praten met elkaar was nog niet toegestaan.

1856: Cel van 7 m2 met aan de muur haken

om de hangmat aan te hangen.

1923: Gevangenis Wolvenplein

Tweede Wereldoorlog

Vanaf 1929 heeft de gevangenis, vanwege een cellenoverschot, enige tijd leeg gestaan.

In 1939 werd de gevangenis gemoderniseerd om weer in gebruik te nemen. Alleen de bezetters profiteerden van deze verbouwing. Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd gevangenis Wolvenburg Deutsche Untersuchungs- und Strafgefängnis. De gevangenis was voor door de politie opgepakte zwarthandelaren, verspreiders van verboden lectuur, betrapten op het bezit van een radio et cetera.

Op 6 mei 1945 werden meer dan 170 gevangenen bevrijd. Dit waren de gevangenen die in de oorlogstijd verzet hadden getoond. De anderen bleven opgesloten, en meer dan 100 leden van de NSB werden nu vastgezet in Wolvenburg.

Resocialisatie

Rond 1949 kwam er een grote verandering in het gevangeniswezen, waarbij de nadruk ging liggen op resocialisatie in plaats van isolatie. En zo ging Nederland in 1952 de zwijgplicht voor gedetineerden opheffen. Ook het personeel werd vanaf dat jaar geacht te spreken met de gedetineerden.

Rijksmonument

In 2000 was de laatste ingrijpende verbouwing op het Wolvenplein. Met video circuits, een uitbreiding met kantoren en een nieuwe portiersloge en het voldoen aan de modernste veiligheidseisen. Het complex werd als oudste cellulaire gevangenis in 2001 een Rijksmonument.

Sluiting van de gevangenis

In juni 2014 is de laatste gedetineerde overgeplaatst naar PI Nieuwegein.

Toekomst gevangenis

Meer lezen over de ontwikkeling van de gevangenis? https://wolvenpleinontwikkelt.nl

Evenementenlocatie De LiK

De voormalige gevangenis is sinds 2014 niet meer in gebruik als gevangenis.

Nu perfect voor business en culturele events. De LiK is een unieke locatie voor jouw event!

Borrels, diners, teambuildingactiviteiten, workshops, presentaties en natuurlijk een top filmlocatie.

De LiK is multi inzetbaar.

Ook een event organiseren?

info@delik.nl

Beruchte mensen die hebben vastgezeten in De LiK:

Ferdinand Domela Nieuwenhuis, wegens majesteitsschennis.

Gerrit Kouwenaar, wegens verspreiding communistisch blad De Waarheid.

Cornelis van Ravenswaay, NSB Burgemeester.

Gerrit de Stotteraar, beruchte kruimeldief, is zelfs ontsnapt uit de gevangenis.

Simon Vinkenoog, wegens drugsbezit.

Gerrit Achterberg, wegens moord op zijn hospita.

Herman Brood, wegens drugsbezit.

Peter La Serpe, beruchte crimineel en getuige voor Justitie.